Échte Duurzaamheid
Themadag kringlooplandbouw: échte duurzaamheid in praktijk gebracht
Échte duurzaamheid
Vanwege mijn te schrijven boek over échte duurzaamheid had ik mij opgegeven voor de themadag over kringlooplandbouw in Lunteren op 17 november j.l.. Plaats van handeling was het agrarisch kringloopbedrijf van Jan Dirk en Irene van der Voort. De inleiders dr. Ir. Meino Smit, ir. Anton Nigten en ir. Jelmer Buijs (experts op hun vakgebied) maakten duidelijk welke grote nadelen kleven aan de gangbare landbouw.
Kunstmest geeft ongezond voedsel!
Meino Smit gaf aan dat de intensivering van de landbouw sinds 1950 tot een outputverhoging van 17 procent heeft geleid. Dat is veel minder dan ik had gedacht. Voor de 17 procent was overigens een inputstijging (uitgedrukt in eenheden energie) van 700 procent nodig; veel meer dan ik had gedacht! Ronduit schokkend was de inleiding van Anton Nigten. De meeste van onze niet-biologisch geteelde groenten zijn ongezond. De anorganische toediening van voedingsstoffen geven (veel) te hoge gehaltes aan stikstof, fosfor en kalium en te lage gehaltes van magnesium en natrium. Organische toediening van voedingsstoffen aan planten geeft een betere balans, mits die van een gezonde samenstelling is. De inleiding van Jelmer Buijs liet namelijk zien dat organische mest, ook van biologische bedrijven, hoge gehaltes pesticiden kan bevatten. Schimmels en insecten wagen zich niet aan dergelijke kost, zo laat onderzoek zien. Tot nu toe heeft de biologische sector niet veel moeite gedaan om de ongewenste insleep van pesticiden te verminderen. Jan Dirk van der Voort (agrariër) en Hubert Cremer gaven te midden van de rondlopende Jersey-koeien in de stal aan hoezeer een goede organische kwaliteit van de bodem van belang is voor goede producten. Alles wat in de grond zit, komt terug in de producten. Ook vertelde Hubert Cremer over zijn mogelijkheden om chemische anti-parasitaire middelen te vervangen door plantaardige middelen, die niet schadelijk zijn voor dier en milieu.
Gezonde bodem geeft gezonde producten
Volgens Jan Dirk van der Voort zijn producten die gegroeid zijn op een gezonde bodem zijn dan ook niet na te maken want elke bodem heeft weer zijn eigen unieke samenstelling. De producten van Jan Dirks kringloopbedrijf zijn zo goed dat hij ermee terechtkan op de “smaakmarkt”. Zo maakt hij heel smaakvolle Remeker kaas, ghee (geklaarde boter), bier mede op basis wei uit de melk, ijs, ricotta enz. Besparing op kosten (o.a. energie) vindt plaats door de natuur en de koeien hun werk te laten doen. Kunstmest, krachtvoer en ploegen behoren tot het verleden. Optimale kwaliteit is het resultaat. Échte duurzaamheid dus.
Vragen of opmerkingen: hans@waardevolgroen.nl
Een andere omgang met ruimte en natuur betekent een andere kijk op duurzaamheid!
26 september 2022
Economische, sociale en ecologische grenzen
Op dinsdag meldde de regering in de Troonrede dat „onze huidige manier van leven stuit op economische, sociale en ecologische grenzen”. Nederland is volgens het kabinet-Rutte IV en de Koning toe aan „een andere economie en arbeidsmarkt. Een andere omgang met ruimte en natuur. Andere manieren van wonen, werken, ondernemen en reizen. En andere vormen van samenleven.”
Grenzen van het watersyteem
Dat we tegen die grenzen aanlopen illustreert een bericht op de NOS-app van vanochtend: De VEWIN, de landelijke koepel van drinkwaterbedrijven, meldt in een nieuw rapport dat het watersysteem tegen zijn grenzen aan loopt. Niet alleen de beschikbaarheid, ook de kwaliteit van drinkwater verslechtert. Drinkwaterbronnen raken namelijk steeds meer vervuild door landbouw, industrie en huishoudens. Het kabinet wil bijna een miljoen nieuwe woningen bouwen tot 2030 maar het is de vraag of die van water zijn te voorzien(!), zo staat in het bericht. Moeten er nieuwe bronnen worden aangeboord of is het zaak het waterverbruik te verminderen, of beide?
Échte duurzaamheid
Mijns inziens ligt er een dieper liggend vraagstuk achter en dat is hoe wij met Moeder Aarde om wensen te gaan; een andere kijk op duurzaamheid. In mijn woorden de échte duurzaamheid! Het water vraagstuk is niet los te zien van ons energieverbruik, de (te grote) schaal waarop onze economie is georganiseerd, het belang van het ecologisch evenwicht en de biodiversiteit die daarmee samenhangt. En ook hier speelt de groei van de bevolking binnen onze landsgrenzen; kan ons land die 20 miljoen inwoners wel aan? Het vergt mijns inziens een ander denkniveau dat ik in mijn boek wil gaan presenteren als bron van inspiratie.
Échte duurzaamheid als toekomstperspectief
19 september 2022
Échte duurzaamheid, wat is dat en nog meer: hoe realiseren we dat? Naar mijn mening leidt de huidige verduurzaming van onze samenleving daar niet toe. De klimaatdoelstellingen van Parijs halen willen we vooral doen met veel technische maatregelen. Zelfs het gebruik van kernenergie is een optie en dat is natuurlijk al helemaal geen echte duurzaamheid! Maar wat is échte duurzaamheid dan wel en hoe bereiken we die?
De afgelopen 40 jaar ben ik intensief betrokken geweest bij het duurzaamheidsbeleid en mijn conclusie is dat het anders moet. We werken met oplossingen voor de korte termijn die mijns inziens niet toekomstbestendig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de strijd voor grondstoffen voor duurzame technologie. Bij verduurzaming gaat het bij uitstek om de lange termijn. Het herstellen van het evenwicht tussen mens en natuur met de mens als onderdeel van diezelfde natuur. Noem het de draagkracht van de aarde. Dat vergt een heel andere benadering gericht op een fundamenteel andere samenleving, gebaseerd op gemeenschapszin en diep respect voor alles wat leeft.
We zitten op een tijdlijn; veel van wat vroeger was is overboord gezet. Terug naar een hutje op de hei hoeft niet. Wél kan wat waardevol was en wat de basis biedt voor een rijk bestaan zonder uitputting, worden teruggehaald. Het zal beantwoorden aan een diep verlangen onder velen onder ons. Schumacher had het al over “small is beautiful” met de menselijke maat van de economie; de bezongen kleinschaligheid in “Ons Dorp” door Wim Sonneveld kan ook als voorbeeld dienen. De komende tijd wil ik eenieder deelgenoot maken van mijn gedachten hoe daar te komen. Ik nodig iedereen uit te reageren.
Reacties graag naar hans@waardevolgroen.nl