natuur
Themadag kringlooplandbouw: échte duurzaamheid in praktijk gebracht
25 november 2022
Échte duurzaamheid
Vanwege mijn te schrijven boek over échte duurzaamheid had ik mij opgegeven voor de themadag over kringlooplandbouw in Lunteren op 17 november j.l.. Plaats van handeling was het agrarisch kringloopbedrijf van Jan Dirk en Irene van der Voort. De inleiders dr. Ir. Meino Smit, ir. Anton Nigten en ir. Jelmer Buijs (experts op hun vakgebied) maakten duidelijk welke grote nadelen kleven aan de gangbare landbouw.
Kunstmest geeft ongezond voedsel!
Meino Smit gaf aan dat de intensivering van de landbouw sinds 1950 tot een outputverhoging van 17 procent heeft geleid. Dat is veel minder dan ik had gedacht. Voor de 17 procent was overigens een inputstijging (uitgedrukt in eenheden energie) van 700 procent nodig; veel meer dan ik had gedacht! Ronduit schokkend was de inleiding van Anton Nigten. De meeste van onze niet-biologisch geteelde groenten zijn ongezond. De anorganische toediening van voedingsstoffen geven (veel) te hoge gehaltes aan stikstof, fosfor en kalium en te lage gehaltes van magnesium en natrium. Organische toediening van voedingsstoffen aan planten geeft een betere balans, mits die van een gezonde samenstelling is. De inleiding van Jelmer Buijs liet namelijk zien dat organische mest, ook van biologische bedrijven, hoge gehaltes pesticiden kan bevatten. Schimmels en insecten wagen zich niet aan dergelijke kost, zo laat onderzoek zien. Tot nu toe heeft de biologische sector niet veel moeite gedaan om de ongewenste insleep van pesticiden te verminderen. Jan Dirk van der Voort (agrariër) en Hubert Cremer gaven te midden van de rondlopende Jersey-koeien in de stal aan hoezeer een goede organische kwaliteit van de bodem van belang is voor goede producten. Alles wat in de grond zit, komt terug in de producten. Ook vertelde Hubert Cremer over zijn mogelijkheden om chemische anti-parasitaire middelen te vervangen door plantaardige middelen, die niet schadelijk zijn voor dier en milieu.
Gezonde bodem geeft gezonde producten
Volgens Jan Dirk van der Voort zijn producten die gegroeid zijn op een gezonde bodem zijn dan ook niet na te maken want elke bodem heeft weer zijn eigen unieke samenstelling. De producten van Jan Dirks kringloopbedrijf zijn zo goed dat hij ermee terechtkan op de “smaakmarkt”. Zo maakt hij heel smaakvolle Remeker kaas, ghee (geklaarde boter), bier mede op basis wei uit de melk, ijs, ricotta enz. Besparing op kosten (o.a. energie) vindt plaats door de natuur en de koeien hun werk te laten doen. Kunstmest, krachtvoer en ploegen behoren tot het verleden. Optimale kwaliteit is het resultaat. Échte duurzaamheid dus.
Vragen of opmerkingen: hans@waardevolgroen.nl
Tevreden burgers met snel herstel aan openbaar groen na immense valwindschade
|
Échte duurzaamheid als toekomstperspectief
19 september 2022
Échte duurzaamheid, wat is dat en nog meer: hoe realiseren we dat? Naar mijn mening leidt de huidige verduurzaming van onze samenleving daar niet toe. De klimaatdoelstellingen van Parijs halen willen we vooral doen met veel technische maatregelen. Zelfs het gebruik van kernenergie is een optie en dat is natuurlijk al helemaal geen echte duurzaamheid! Maar wat is échte duurzaamheid dan wel en hoe bereiken we die?
De afgelopen 40 jaar ben ik intensief betrokken geweest bij het duurzaamheidsbeleid en mijn conclusie is dat het anders moet. We werken met oplossingen voor de korte termijn die mijns inziens niet toekomstbestendig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de strijd voor grondstoffen voor duurzame technologie. Bij verduurzaming gaat het bij uitstek om de lange termijn. Het herstellen van het evenwicht tussen mens en natuur met de mens als onderdeel van diezelfde natuur. Noem het de draagkracht van de aarde. Dat vergt een heel andere benadering gericht op een fundamenteel andere samenleving, gebaseerd op gemeenschapszin en diep respect voor alles wat leeft.
We zitten op een tijdlijn; veel van wat vroeger was is overboord gezet. Terug naar een hutje op de hei hoeft niet. Wél kan wat waardevol was en wat de basis biedt voor een rijk bestaan zonder uitputting, worden teruggehaald. Het zal beantwoorden aan een diep verlangen onder velen onder ons. Schumacher had het al over “small is beautiful” met de menselijke maat van de economie; de bezongen kleinschaligheid in “Ons Dorp” door Wim Sonneveld kan ook als voorbeeld dienen. De komende tijd wil ik eenieder deelgenoot maken van mijn gedachten hoe daar te komen. Ik nodig iedereen uit te reageren.
Reacties graag naar hans@waardevolgroen.nl
Groen en natuur in en om de stad
1 mei 2017
Het realiseren van groen en natuur in en rond de steden kan rekenen op veel steun, maar komt nog niet echt van de grond.
Bouwopgave
Groen en natuur betekenen waardevermeerdering van vastgoed en zijn goed voor de gezondheid en leefbaarheid. In de crisistijd vanaf 2008 waren er initiatieven om braakliggende terreinen te benutten voor stadslandbouw. Zoals in Delft het programma “Gebruik de lege ruimte”. Elders, zoals in Zaanstad, zijn “tiny forests”aangeplant. Dergelijke initiatieven lijken nu steeds minder kans te maken. De grondprijzen stijgen weer. De insteek is nu eerder onze steden te verdichten om daarmee het buitengebied te sparen. De bouwopgave is gigantisch groot; in de noordvleugel van de randstad alleen al 250.000 woningen.
Groen vroeg inbrengen
Waar liggen de kansen? Binnen de stadsgrenzen liggen die bij de herontwikkeling van kantoor- en bedrijfsgebieden. Zo wordt het oude waterrijke bedrijfsterrein de Achtersluispolder in Zaanstad omgevormd tot een stadswijk. Daar liggen unieke kansen voor natte natuur met veel groen en mogelijkheden voor recreatie. Het zal daar de kunst zijn “groen” vroeg in te brengen in het planproces.
De biodiversiteit van de stedelijke natuur is gebaat met aantakking aan een robuust netwerk van natuur buiten de stad. De gezondheid van de mens en een veerkrachtige natuur zijn daarbij zeer gebaat. Het landelijk gebied bevat nu veel steriel groen (Engels Raaigras). De uitdaging is multifunctioneel groen met waarde voor natuur, recreatie en sport. Een mooi voorbeeld is het plan voor een groen netwerk in het Noordzeekanaalgebied.
Burgersteun koppelen aan financiering
Verdere verdichting is dus niet wenselijk als daarmee het groen en de kansen voor natuur en groen in en rond de steden verdwijnen. Hoe nu de kansen voor meer natuur in en om de stad te verzilveren? Bijvoorbeeld door burgersteun en initiatieven te koppelen aan financieringsmogelijkheden uit de private, particuliere en publieke sectoren. Meer informatie: hans@waardevolgroen.nl.
Voedselbos in stadsparken
15 maart 2018
Stadsparken worden steeds belangrijker. Bij mijn opdracht voor gemeente Rijswijk dient het landschapsplan voor het Wilhelminapark te zorgen voor een verrijking van de natuur én voor meer recreatie. Beide functies kunnen worden gecombineerd door het aanleggen van een voedselbos.
Permacultuur
Het doel van een voedselbos is gezond en verantwoord voedsel te produceren in combinatie met de natuur op basis van permacultuur. Met permacultuur ontwerp je een eetbaar landschap dat zichzelf in stand houdt. Dat wordt gedaan door het stimuleren van de biodiversiteit. De natuur moet als het ware het werk doen.
Zeven lagen
De basisopbouw van voedselbossen bestaat uit zeven lagen, zoals beschreven door Robert Hart:
1. kroonlaag (climaxbomen) bestaande uit originele en aangeplante grote bomen;
2. lage boomlaag bestaande uit kleinere noten- of fruitbomen;
3. struiklaag van fruit en heesters;
4. kruidlaag van meerjarige groenten en kruiden;
5. bodembedekkers;
6. ondergronds: planten met eetbare wortels en knollen;
7. klimmers: verticale laag van klimmende planten en struiken.
Gezonde voeding
De aanleg van een voedselbos kan dus meerdere doelen dienen en er toe bijdragen dat de betrokkenheid van omwonenden bij het beheer van het bos verbetert. Bovendien draagt het bij aan bewustwording van het belang van gezonde voeding en het eten met de seizoenen. Voedselproducten uit bossen zoals bessen en noten bevatten bovendien anti-oxidanten en zijn daarom van extra belang voor een gezonde stofwisseling.
Meer informatie: hans@waardevolgroen.nl.