Schiphol
Luchtvaartnota 2020-2050: onverantwoord onduurzaam
25 november 2020
Luchtvaartnota 2020-2050
De vrijdag door het kabinet aan de Tweede Kamer aangeboden Luchtvaartnota 2020-2050 verheft connectiviteit met de rest van de wereld tot grootste goed. In feite is dat onverantwoord onduurzaam. De gemiddelde Nederlander heeft een ecologische voetafdruk van 3,5 wereld en daarvan wordt een flink deel ingevuld door veel vliegen. De hoeveelheid vanaf Nederlandse luchthavens gevlogen kilometers is 2,5 keer meer dan het gemiddelde in Europa!
Connectiviteit
De nota onderbouwt het belang van connectiviteit met die van de werkgelegenheid. Momenteel wordt die met miljarden aan staatssteun aan de KLM overeind gehouden. Al in 2016 heeft de Raad voor de Leefomgeving in haar rapport “de mainports voorbij” aangetoond dat ons land veel meer gebaat is met investeringen in de kenniseconomie en de maakindustrie. Hoogwaardige werkgelegenheid die heel goed afsteekt tegen het lage lonen en flexwerk op Schiphol. Overigens laat de nota zien dat groei van de luchtvaart voor het leeuwendeel voor rekening komt van het toerisme met alle overlast die dat ook weer tot gevolg heeft. Omgekeerd blijkt uit het proefschrift van Peeters, “Tourism’s impact on climate change”, dat het toerisme veel minder afhankelijk is van de luchtvaart dan gedacht.
Hinderbeperking
Het Kabinet en de luchtvaartsector betogen dat het verantwoord is om gematigd te groeien en tegelijk de hinder te beperken. Een gematigde groei van 1,5 procent per jaar vanaf het gestelde maximum van 500.000 op Schiphol betekent na vijf jaar al bijna 40.000 vliegtuigen meer boven druk bewoonde randstad. En ook als vliegtuigen stiller worden, echt stil worden ze niet. De praktijk leert: meer vliegen is meer hinder. Bij die 40.000 reken ik dan nog niet de 25000 toestellen vanuit het te openen Lelystad Airport. Een forse toename dus van het vliegverkeer. En dan de nachtvluchten. Uit GGD-onderzoek blijkt dat het aantal slaapverstoorden veel hoger is dan de berekeningen aangeven. Daarom pleit de regio ook voor een nachtsluiting want een vermindering van 32000 naar 25000 heeft te weinig impact; het blijft dan rumoerig in de nacht. De luchtruimherziening beoogt aanvliegen in smalle corridors (“buizen”) maar de afstemming met het wonen en recreëren blijft vooralsnog ongewis. Concentratie van vliegrouters zal leiden tot veel hinder voor een beperkte groep mensen en echt van stilte genieten in ons rijke land is er niet meer bij.
CO2-plafond omzeilen
Het kabinet wil de luchtvaart duurzaam maken door mensen te bewegen met de trein te gaan reizen. De eerste vliegtax is bij lange na niet genoeg om dat te bewerkstelligen. Een mooie stap is het CO2-plafond voor de luchtvaart maar dat is voor vliegmaatschappijen natuurlijk gemakkelijk te omzeilen door met een half volle tank op Schiphol te arriveren. En het alternatief, treinreizen, is nog ver uit zicht. Reizen naar Londen is inmiddels vergemakkelijkt maar routes naar Zuid-Europa nog lang niet (en zeker nog fors duurder per trein).
Verduurzamen en Contrails
Schiphol heeft vergaande plannen voor het verduurzamen van haar bedrijfsvoering en de luchtvaartmaatschappijen met hun vloot. De KLM heeft plannen met het inzetten van biobrandstoffen, synthetische kerosine en elektrische aandrijving. Maar echte verduurzaming betekent ook energiezuiniger, in geval van ons land veel energiezuiniger gezien onze ecologische voetafdruk. En dan nog de contrails (de witte strepen in de lucht die vliegtuigen achterlaten). Die contrails zijn verantwoordelijk voor 0,3 graden Celsius mondiale temperatuurstijging. Die verdwijnen niet zomaar met synthetische- en biokerosine.
Onverantwoord onduurzaam
De luchtvaartnota is onverantwoord onduurzaam. Echt duurzame connectiviteit met de rest van de wereld betekent onze ecologische voetdruk terug naar 1 en daarbij zal de luchtvaart flink in moeten bijdragen. Pas dan zijn we solidair met onze medewereldburgers, die we met ons huidige netwerk zo gemakkelijk kunnen bereiken. Ook zij hebben recht op één aarde aan ecologische voetafdruk.
Schiphol stoppen met groeien
Een stop op de groei van Schiphol zou ook in ons land zelf veel spanning wegnemen op de heel beperkte ruimte in de volle randstad. Bijvoorbeeld voor nog eens een miljoen te bouwen woningen. En daarna langzame afbouw van het vliegverkeer in samenhang met goed prijsbeleid en bereikbaarheid per trein. Nederland blijft dan heus goed verbonden met de rest van de wereld.
Hans Olsthoorn was van 2011 tot en met 2020 adviseur luchtvaartontwikkeling en hinderbeperking voor negen gemeenten in de regio Haarlem-Alkmaar
De meevallers van luchtvaartkrimp op Schiphol
15 januari 2020
Een krimp van Schiphol, in plaats van de geplande groei, levert pas echt een bijdrage aan het klimaatbeleid. Voor de luchtvaart geldt immers eerst verduurzamen en dan pas weer groeien gezien de grote CO2-emissies van ook huidige nieuwe vliegtuigen. Echter de sector wil nu met groei verduurzamen, terwijl die verduurzaming hoogstwaarschijnlijk niet of nauwelijks zoden aan de dijk zet. Bijvoorbeeld elektrificatie is pas over 10 jaar een serieuze optie voor de kleine zakelijke luchtvaart tot 19 passagiers (ivm veiligheid) op de middellange afstand. Overigens willen we die mensen op die afstand juist de trein in hebben. Ook de bijdrage van bijmengen met biobrandstoffen blijft nog heel beperkt.
De economische gevolgen van krimp van Schiphol, zoals verlies van werkgelegenheid, kunnen reuze meevallen, is gebleken uit recent onderzoek. En er zijn ook meevallers voor het klimaatbeleid – door minder CO2-uitstoot – en voor hinderbeperking en ruimte voor woningbouw! Krimpen hoeft niet van vandaag op morgen maar kan geleidelijk plaatsvinden. Dr. Paul Peeters toont aan in zijn proefschrift “Tourism impact on climate change and its mitigation challenges” dat de reissector een krimp van luchtvaart goed kan opvangen. Mensen gaan dan alternatieven kiezen voor hun vliegvakantie. Krimp heeft ook voordelen voor de hinderbeperking en slaapverstoring. Het schrappen van 32.000 nachtvluchten, want dat is een breed gedragen wens, kan daaronder vallen. Een zegen voor al die tienduizenden mensen die nu regelmatig wakker liggen en stress ervaren, met dus ook minder ziekteverzuim en een daling van ziektekosten tot gevolg! Tot slot, minder luchtvaart betekent ook meer ruimte voor woningbouw rond Schiphol. Allemaal economisch voordeel.