Wilhelminapark
Ervaringen met burgerparticipatie bij stadsparkvernieuwing
15 februari 2018
Burgerparticipatie is in trek. Mondige burgers willen invloed, véél invloed. En zo kreeg ik de opdracht om voor gemeente Rijswijk aan de slag te gaan met burgerparticipatie bij de vernieuwing van het Wilhelminapark.
Inheemse flora
In een andere blog maak ik melding van de succesvolle start met het opschonen van de natuurtuin. Een groep enthousiaste vrijwilligers uit de omgeving greep de kans met beide handen om het initiatief van de gemeente te ondersteunen. In een half jaar tijd is de wildgroei uit de tuin en is daar weer volop kans voor inheemse flora om een plekje te vinden.
Schakelen
Er is veel meer te doen in het park. Burgerparticipatie houdt in: meedenken én meedoen, vanaf het begin. Dat betekent voor een gemeentelijke organisatie veelvuldig schakelen tussen project en proces; veel meer dus dan een rol voor burgers in een klankbordgroep.
De ervaringen hebben geleerd:
- Burgers maken zich vaak druk om heel andere dingen dan de gemeente. Zoals: deugdelijke speeltoestellen, een opgeruimde buitenruimte, handhavend optreden tegen ongeoorloofd autoverkeer etc.
- Burgers willen snel resultaat zien, juist m.b.t. die zaken die men belangrijk vindt.
- Burgers verwachten dat de gemeente de leiding houdt. Duidelijkheid over wat wel en niet kan is belangrijk.
- Ambtenaren blijken moeite te hebben om het initiatief uit handen te geven aan burgers. Een veelgebruikt argument is dat actieve burgers niet representatief zijn voor wat er leeft bij de bevolking……
Snel initiatief
Gaandeweg bleek:
- dat er veel aandacht moest komen voor beheer en onderhoud;
- dat met kleine ingrepen al veel winst te boeken was;
- dat het een goede keuze was om snel het initiatief te nemen tot een gezamenlijk gedragen en kansrijk project. De natuurtuin is daarvan een mooi voorbeeld.
Quick wins
Samengevat: begin gewoon en zie wat er gebeurt. Kleine stappen verdienen de voorkeur, omdat dan alle kans is om tussentijds bij te sturen. Benut kansen die zich voordoen. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan “quick wins” die onomstreden zijn en waarmee veel goodwill wordt gecreëerd, zoals het herstellen van kapot straatmeubilair. Of kansen die ontstaan door uitvoering van werken die moéten plaatsvinden, zoals het verleggen van een gasleiding.
Vanuit de dynamiek die daarna ontstaat kan aan parkvernieuwing worden gewerkt waaraan echt behoefte is. Het succes van de natuurtuin is daartoe in elk geval een eerste heel mooie stap!
Voedselbos in stadsparken
15 maart 2018
Stadsparken worden steeds belangrijker. Bij mijn opdracht voor gemeente Rijswijk dient het landschapsplan voor het Wilhelminapark te zorgen voor een verrijking van de natuur én voor meer recreatie. Beide functies kunnen worden gecombineerd door het aanleggen van een voedselbos.
Permacultuur
Het doel van een voedselbos is gezond en verantwoord voedsel te produceren in combinatie met de natuur op basis van permacultuur. Met permacultuur ontwerp je een eetbaar landschap dat zichzelf in stand houdt. Dat wordt gedaan door het stimuleren van de biodiversiteit. De natuur moet als het ware het werk doen.
Zeven lagen
De basisopbouw van voedselbossen bestaat uit zeven lagen, zoals beschreven door Robert Hart:
1. kroonlaag (climaxbomen) bestaande uit originele en aangeplante grote bomen;
2. lage boomlaag bestaande uit kleinere noten- of fruitbomen;
3. struiklaag van fruit en heesters;
4. kruidlaag van meerjarige groenten en kruiden;
5. bodembedekkers;
6. ondergronds: planten met eetbare wortels en knollen;
7. klimmers: verticale laag van klimmende planten en struiken.
Gezonde voeding
De aanleg van een voedselbos kan dus meerdere doelen dienen en er toe bijdragen dat de betrokkenheid van omwonenden bij het beheer van het bos verbetert. Bovendien draagt het bij aan bewustwording van het belang van gezonde voeding en het eten met de seizoenen. Voedselproducten uit bossen zoals bessen en noten bevatten bovendien anti-oxidanten en zijn daarom van extra belang voor een gezonde stofwisseling.
Meer informatie: hans@waardevolgroen.nl.